İLKBAHAR VE TOHUM ÇİMLENDİRME HAZIRLIKLARI

Delonix Regia (çimleniyor :))

İlkbaharın gelişini müjdeleyen kuş cıvıltılarına, daha açık bir gökyüzü, hafiflemeye başlayan kıyafetler ve kahverengi'den yeşilin türlü tonlarına dönmeye başlayan doğa eşlik ediyor. Evet, doğa yavaş yavaş kış uykusundan uyanıyor. Türlü bitkiler ve dahi hayvanlar bize bazen uyumanın hayat kurtardığını gösteriyorlar :)

Sizlere, uyuyan ve ilkbaharla uyanan doğanın bir mikro versiyonundan bahsetmek istiyorum: Tohumlar...

Tüm canlıların, hayatta kalabilmek ve neslini sürdürebilmek gibi temel iki içgüdüsü olduğundan bahsedilebilir.
Belki de bu nedenle, canlılar, üremek ve yeni canlılar meydana getirmek için uygun koşulların oluşmasını beklerler. Elbette bu bekleme, bilinçli olmaktan çok, biyolojik saatleri tarafından tayin edilir...

Üreme dönemi sonunda, meyve / tohumların neden hemen çimlenmediğini hiç düşündünüz mü ? Pratik cevabım şudur: Eğer öyle olsaydı, minik bitkilerin, fide / fidanların yaklaşan kışı atlatamayacak olmasındandır. Yani hayatta kalmaya hizmet etmeyecektir, hemen çimlenmek. Oysa kışı geçirmek için "tohum form"u daha güvenli bir "form"dur. İşte tohumların, uygun ısı/ışık/nem koşullarını beklediği bir dinlenme (uyuma, dormancy) dönemine bu nedenle gereksinim duyulmaktadır.

Peki biz bu dinlenmenin Tropik / Tropik olmayan bitki yetiştirme hobimizle ne ilgisi var ?
Şöyle; diyelim bir yerden elinize tohum geçti, aslında çok önemsediğiniz bir bitkinin tohumu ve belki de uzunca bir zamandır onu araştırıyordunuz, ya da komşunun bahçesinden, parktan, bir arkadaştan edindiniz tohumu... Harika, bu ilk aşamaydı... Şimdi, acaba tohumları hemen ekersem sonuç alır mıyım ? Ne kadarı çimlenir ? Tohumun hangi bitkiye ait olduğuna göre değişmekle birlikte sorunun yanıtı  hem evet hem hayır ! olabilir.

Bazı bitkilere ait tohumlar için genellikle bir işlem yapmanıza gerek bulunmayabilmektedir. Özellikle yıllık bitkiler kısa ömürlerinden sonra bolca tohum saçarlar ve ilk fırsatta uyanır (dormancy kendiliğinden kırılır) bu tohumlar...  Ancak bazı bitkiler vardırki, eğer bazı ön işlemler yapmazsanız, o tohumlar çoğu zaman kendiliğinden uyanmazlar :(       ( Örneğin, Phyllanthus Embilica Officinalis (Amla diyede bilinir), Guava, Acer Palmatum (Japon Akçağacı) vb.

Acer "Blood Good" Sp. ( çimleniyor :))

Ne Yapmalı ?

Öncelikle hangi tohum için ne yapacağımızı tespit etmeliyiz... Bunun için eğer satın alıyorsanız, tohumun satıcısından (yani umarım !), internet'ten (aslında bir sürü harika bilgi ve bir sürü saçmalık bir arada !) ve çeşitli kitaplardan yararlanabilirsiniz.

Nelumba Nucifera (Asya Nilüferi)

Neler Yapılıyor ?

1 - Katlama (Soğuk ya da Sıcak ) 

      Katlama işlemi aslında bir çeşit doğadaki mevsim döngülerinin taklidi mantığına dayanmaktadır. Çimlenmeden önce bir kış mevsimi geçirmesi gereken tohumum, belli nem ve ısı derecelerinde (genellikle 3-5 santigrat gibi ) bir süre bekletilmesi soğuk katlama olarak tanımlanır. Sıcak katlama da ise yaz mevsimi taklit edilir.

2 - Kabuk Aşındırma

      Bazı tohumların kabukları o kadar kalındır ki, mutlaka çimlenmesi için taşlarla sürtülmesi, zımparalanması, eğelenmesi vb. gerekir. Aslında aklıma gelen uç bir örnek, Asya Nilüferi (Nelumba Sp.) çimlendirmem oldu. Neredeyse bir misket büyüklüğündeki tohumlar, o kadar sertti  ki, tohumları  2 yerinden (alttan ve üstten) yan keski ile (abartmıyorum !) keserek ancak çimlendirebilmiştir.

3 - Bazı Kimyasalların Uygulanması

     Çeşitli asit türevleri yine kabuk aşındırmak amacıyla, belli yoğunluklarda, tohumlara uygulanır. Burada farklı bir kimyasal olan Gibberalic Asit'ten de bahsetmek gerekebilir. Yapılan çalışmalar Gibberalic Asit'in dinlenme dönemi olan dormancy'nin kırılmasında etkili olduğunu göstermiştir. Ancak daha önce de belirttiğim gibi, her bitki de uygulama farkları olabilmektedir.

İlk anda aklıma gelenler bunlar...

Saygılar sunarım efendim...

Mutlu ÖZ

Tarım Teknikeri